TỔ CHỨC KHO TÀI LIỆU VÀ CÁCH SẮP XẾP TRONG THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC LONG THỌ
Hiện tại vốn tài liệu của thư viện trường tiểu học Long Thọ còn ít, để phù hợp với cơ sở vật chất của thư viện nhà trường nên thư viện sắp xếp tài liệu
NHỮNG GIẢI PHÁP VỀ CÁC CÔNG VIỆC CHUYÊN MÔN CHO THƯ VIỆN
Nhiệm vụ của thư viện trường học là phục vụ cho việc giảng dạy và học tập, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng giáo dục.
CÔNG TÁC BẢO QUẢN TÀI LIỆU
Cán bộ thư viện chưa tổ chức các buổi truyên truyền nhằm giáo dục ý thức bảo quản tài liệu, đưa đến trách nhiệm và ý thức của bạn đọc đối với việc
VÀI NÉT VỀ THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC LONG THỌ
Thư viện mở của phục vụ giáo viên, công nhân viên và học sinh từ thứ hai đến thứ bảy hàng tuần. Thực hiện các buổi giới thiệu sách mới cho giáo viên
Lời Nói Đầu
Họat động chủ yếu của giáo viên và học sinh trong nhà trường là giảng dạy và học tập. Cả hai họat động này đều phải sử dụng công cụ là sách
TỔ CHỨC KHO TÀI LIỆU VÀ
CÁCH SẮP XẾP TRONG THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU
HỌC LONG THỌ
1.Tổ chức kho tài liệu :
Về bố trí kho: Kho tài liệu của thư viện được bố trí chung trong phòng đọc của giáo viên (vốn tài liệu
của thư viện trường không lớn). Phòng thư viện được bố trí từ phòng học do dôi
ra vì vậy địa điểm không thuận tiện nhằm tạo thuận lợi cho việc phục vụ bạn đọc
được nhanh hơn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tài liệu và để bảo quản chúng
được tốt hơn.
Về thiết bị: Các giá, sách được cấp
theo quy định cao 2m, rộng 0,25m, dài 2m (giá đơn).Chia làm 5 ngăn. Gồm
có 3 kệ cửa kiếng, 3 kệ sắt, 2 tủ sắt, 1tủ phích.
2.Cách sắp xếp sách:
Hiện tại vốn tài liệu của thư viện trường tiểu học Long Thọ còn ít, để
phù hợp với cơ sở vật chất của thư viện nhà trường nên thư viện sắp xếp
tài liệu theo số đăng ký cá biệt. Nhưng
cách sắp xếp chưa khoa học để đáp ứng kịp thời mọi yêu cầu của bạn đọc và tạo
điều kiện cho cán bộ thư viện nghiên cứu kho sách của mình để từ đó tiến hành
hướng dẫn bạn đọc.
CÔNG TÁC KIỂM KÊ TÀI LIỆU:
Với
số lượng sách, báo của thư viện trường tiểu học Long Thọ hiện nay chỉ 3.672 bản
và 75 đĩa CD rom và số sách nghiệp vụ, sách giáo khoa cho giáo viên mượn suốt
trong một năm học, cuối năm thư viện mới nhận lại vì vậy thư viện nhà trường
chỉ kiểm kê vốn tài liệu một lần vào cuối năm học.
Ban
kiểm kê gồm có: Phó hiệu trưởng, cán bộ thư viện, thư ký nhà trường .Tiến hành
kiểm kê tài sản thư viện theo số đăng ký cá biệt. Cuối đợt kiểm kê có lập biên
bản thống kê số sách bị mất hoặc hư hỏng cần sửa chữa, để tiến hành khâu thanh
lý tài liệu.
BỔ SUNG VỐN TÀI LIỆU CHO
THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC LONG THỌ:
1.Những quan điểm về công tác bổ sung vốn tài liệu của thư viện trường
tiểu học Long Thọ:
Công
tác bổ sung là bổ sung vốn tài liệu
trong quá trình sưu tầm, nghiên cứu và lựa chọn những tài liệu có nội dung tư
tưởng tốt, có giá trị khoa học, thực tiễn, nghệ thuật cao để đáp ứng được nhu
cầu đọc và thông tin của người dùng chính thư viện đó và của xã hội. Chất lượng
vốn tài liệu của thư viện sẽ bị giảm sút, khi không được bổ sung thường xuyên
và có kế họach, nếu không bổ sung thường xuyên và lâu dài, thì vốn sách sẽ
nghèo nàn và cạn dần dẫn tới việc thư
viện phải đóng cửa .Công tác bổ sung vốn tài liệu phải thực hiện theo 3 nguyên
tắc:
* Nguyên tắc tính đảng: Là nguyên tắc đầu tiên và cũng là nguyên tắc chỉ
đạo trong công tác bổ sung vốn tài liệu của các thư viện Việt Nam. Nguyên tắc tính đảng là phải quán triệt tính đảng trong công tác
bổ sung vốn sách báo nghĩa là phải theo
quan điểm, đường lối giáo dục của Đảng, để nghiên cứu, đánh giá nội dung
tư tưởng và giá trị khoa học của mỗi cuốn sách, tài liệu mà từ đó lựa chọn đưa
vào thư viện những sách, báo, tài liệu phục vụ đúng mục tiêu đào tạo của nhà
trường, thiết thực đáp ứng nhu cầu giảng dạy và học tập. Nội dung tư tưởng mỗi
cuốn sách của thư viện phải là một yếu tố bảo đảm cho nhà trường luôn luôn đi
đúng quỹ đạo giáo dục xã hội chủ nghĩa, bảo đảm cho nhà trường là một trung tâm
văn hóa, giáo dục của Đảng.
* Nguyên tắc có kế họach: Muốn bổ sung vốn tài liệu sát đúng với yêu cầu
giảng dạy và học tập, công tác bổ sung vốn sách, báo phải có kế họach khoa học.
Phù hợp với các nội dung sau:
a/
Kế họach bổ sung vốn sách, báo phải quán
triệt mục tiêu đào tạo, nội dung giáo
dục và phương hướng phát triển giáo dục: Mục tiêu đào tạo của nhà trường phổ
thông là:“Làm tốt việc chăm sóc và giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi thơ ấu cho
đến lúc trưởng thành, nhằm tạo ra cơ sở ban đầu rất quan trọng của người Việt
Nam mới, người lao động làm chủ tập thể và phát triển toàn diện, kế tục sự nghiệp
cách mạng của nhân dân ta, hết lòng lao động xây dựng chủ nghĩa xã hội và sẵn
sàng chiến đấu bảo vệ tổ quốc”( Trích nghị quyết của Bộ chính trị về cải cách
giáo dục. NXB Giáo dục . H., 1970 . tr . 12) .Mục tiêu đó quy định nội dung và
phương pháp đào tạo của nhà trường đồng thời quy định chức năng, nhiệm vụ và
nội dung kho sách của thư viện. Kế họach này cần phải quán triệt yêu cầu giáo
dục gắn liền với mục tiêu kinh tế - xã hội của địa phương.Thư viện phải có
những tài liệu cũa địa phương xuất bản, hoặc viết về địa phương đó, giúp các em
hiểu biết về được truyền thống, đặc điểm tình hình địa lý, một số vấn đề kinh
tế và xã hội, sự phát triển giáo dục của địa phương mình.
b /
Kế họach bổ sung vốn sách, báo phải phù
hợp với số kinh phí được cấp: Xét theo quan điểm giáo dục với kinh tế với chính
trị thì bổ sung vốn sách, báo một cách hiệu quả nhất là với số lượng kinh phí
được cấp làm thỏa mãn một cách cao nhất nhu cầu của người đọc.
c /
Nắm vững kế hoạch xuất bản, phát hành sách từng năm học: Bổ sung sách, báo cho
thư viện phải tiến hành kịp thời liên tục. Cán bộ thư viện phải thường xuyên
theo dõi kế họach xuất bản, phát hành thông qua mục lục giới thiệu sách mới,
bản hướng dẫn đặt sách của nhà xuất bản
Giáo dục và các nhà xuất bản khác để xây dựng
kế họach bổ sung cụ thể.
* Nguyên tắc bổ sung vốn sách, báo phù hợp đặc điểm, tính chất và nhiệm
vụ của thư viện trường phổ thông: Kho sách là cơ sở vật chất bảo đảm mọi họat
động nghiệp vụ của thư viện.Vì vậy sách được mua cho thư viện trường phổ thông
phải“ phù hợp với mục tiêu và đối tượng đào tạo, chức năng và nhiệm vụ của nhà
trường“ (quy chế tổ chức và họat thư viện trường phổ thông). Kho sách thư viện
trường phổ thông phải có nội dung mang tính khoa học giáo dục sâu sắc. Phải căn
cứ vào nội dung chương trình dạy và học của nhà trường, căn cứ vào nhu cầu đọc
sách của giáo viên và học sinh mà tiến hành lựa chọn, đưa sách vào thư viện.
Đây cũng là căn cứ để xác định số lượng bản thích hợp để bổ sung vào thư viện.
Những cuốn sách phục vụ trực tiếp chương trình học của học sinh thì cần nhiều
bản, ngược lại những cuốn chỉ phục vụ riêng cho đối tượng là giáo viên thì số
bản ít hơn.
2.Tình hình bổ sung vốn tài liệu ở thư viện trường tiểu học Long Thọ:
Việc
đầu tư kinh phí cho công tác bổ sung vốn tài liệu ở các thư viện trường phổ
thông trong tỉnh nói chung và các trường
tiểu học trong địa bàn huyện Nhơn Trạch nói riêng trong những năm vừa qua được
thực hiện theo một khuôn mẫu định sẵn, mang tính chủ quan từ phía cơ quan quãn
lý cấp trên là không cấp trực tiếp kinh phí cho các thư viện trường học, để phụ
trách thư viện lên kế họach bổ sung vốn tài liệu cho thư viện trường, trái lại
công tác bổ sung vốn tài liệu cho thư viện lại phụ thuộc Phòng giáo dục và công
ty sách . Điển hình Công ty sách và thiết bị trường học tỉnh Đồng Nai phân phối
các đầu sách như sách giáo khoa, sách
nghiệp vụ, sách tham khảo cho các trường học trên địa bàn huyện Nhơn Trạch thay
cho nguồn kinh phí cấp bằng tiền. Sự bất hợp lý của phương thức này ở chỗ là
không bổ sung vốn tài liệu kịp thời sát với vốn tài liệu riêng của từng thư
viện, trong khi các lọai hình tài liệu và nguồn tin tăng theo cấp số nhân .Mặt
khác, nội dung và số lượng tài liệu mỗi lần công ty sách và thiết bị trường học
phân phối, đầu tư cho các thư viện trường tiểu học luôn giống nhau dẫn đến
nhiều sự bất cập, trong khi thư viện cần có những tài liệu thiết thực phục vụ
việc giảng dạy ,phục vụ các ngày lễ lớn các ngày kỹ niệm thì lại không được bổ
sung, trái lại các tài liệu chưa thật cần đến thì lại được bổ sung vào thư viện.
Đó cũng là lý do các thư viện trường tiểu học
trong địa bàn huyện không liên
kết với nhau được (vì vốn tài liệu ở các
thư viện đều giống nhau).
Kinh phí dành cho bổ sung vốn tài liệu của thư viện chỉ
tập trung vào một nguồn duy nhất là do ngân sách nhà nước cấp theo thông
tư số 30/TT-LB ngày 26/7/1990 của Liên
bộ tài chánh -Giáo dục và đào tạo.
Đa phần vốn tài liệu hiện có tại thư viện trường tiểu học Long Thọ là do bổ sung từ ngân sách nhà nước cấp .Hàng năm như thường lệ cứ chuẩn bị vào đầu năm học ,công ty sách và thiết bị trường học tỉnh Đồng Nai mua, nhận sách đa số từ nhà xuất bản Giáo Dục và một số các nhà xuất bản khác như nhà xuất bản Trẻ ,nhà xuất bản Lao Động ,nhà xuất bản Tổng hợp Đồng Nai, nhà xuất bản Thanh Niên, rồi phân phối cho từng phòng giáo dục trong địa bàn tỉnh theo danh mục sách tham khảo dành cho thư viện trường học , theo tinh thần của thông tư liên bộ Tài chánh -Giáo dục và đào tạo số :30/TT-LB
Đến nay vốn tài liệu ở thư viện trường tiểu học Long Thọ có:
-Sách tham khảo: 825 tên sách, có 1.332 bản .
-Sách thiếu nhi: 564 tên sách, có 1.562 bản .
-Sách nghiệp vụ: 420 bản.
-Sách giáo khoa: 953 bản.
-Báo -Tạp chí: 5 tên báo, tạp chí có 737 bản.
-Đĩa CD rom: 75 đĩa
2.Vốn tài liệu bổ sung từ các nguồn khác :
Ngoài vốn tài liệu của thư viện được bổ sung từ ngân sách nhà nước ,thì thư viện trường tiểu học Long Thọ đến nay chưa huy động được nguồn kinh phí nào khác , để bổ sung vốn tài liệu cho thư viện.
NHỮNG GIẢI PHÁP VỀ CÁC CÔNG
VIỆC CHUYÊN MÔN CHO THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC LONG THỌ, HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH
ĐỒNG NAI
I.XÂY DỰNG,BỔ SUNG VỐN TÀI
LIỆU CHO THƯ VIỆN TRƯỜNG TIỂU HỌC LÀ VẤN ĐỀ CẤP THIẾT.
Nhiệm vụ của thư viện trường học là phục vụ
cho việc giảng dạy và học tập, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng
giáo dục. Họat động của thư viện phải gắn liền với chương trình, nội dung học
tập của mỗi lọai trường, mỗi cấp học, đồng thời gắn liền với nội dung đào tạo
con người mới-con người toàn diện, theo mục tiêu của các cấp học, bậc học. Xây
dựng, bổ sung vốn tài liệu là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của thư
viện, vì kho sách báo là cơ sở vật chất bảo đảm mọi hoạt động nghiệp vụ của thư
viện. Các phương pháp xây dựng, bổ sung vốn tài liệu phải có cơ sở khoa học để
bảo đảm cho thư viện trường học thực hiện tốt nhiệm vụ, bảo đảm thỏa mãn được
các yêu cầu về sách, báo cho giảng dạy và học tập, phù hợp nội dung chương
trình và trình độ của giáo viên, học sinh ,đáp ứng được yêu cầu của giáo dục
toàn diện trong nhà trường.
II.NHỮNG
GIẢI PHÁP:
2.1.Giải pháp 1: Xác định chủ trương họat động và việc đầu tư ngân
sách cho công tác bổ sung vốn tài liệu cho thư viện:
Với chức năng lưu trữ và luân chuyển sách
báo, thông qua nội dung sách báo, thư viện góp phần tích cực vào việc nâng cao
chất lượng giảng dạy và học, tuyên truyền đường lối chính sách của Đảng và Nhà
nước, xây dựng thế giới quan khoa học, nếp sống văn minh cho giáo viên và học
sinh. Các họat động tuyên truyền giới thiệu, triễn lãm sách ...nhân các ngày kỷ
niệm lớn của dân tộc, của ngành ...có tác dụng tích cực đối với việc giáo dục
tư tưởng và truyền thống cách mạng cho học sinh, đồng thời chống mọi tàn dư văn
hóa tiêu cực xâm nhập vào vào nhà trường.
Bộ giáo dục và đào tạo
đã có nhiều chủ trương đúng đắn và biện pháp cụ thể nhằm đẩy mạnh công tác xây
dựng thư viện trong các trường học. Tiêu chuẩn thư viện trường học số
01/QĐ/BGD&ĐT thay thế tiêu chuẩn 659/QĐ-NXBGD. chức và họat động của thư
viện trường phổ thông, Thông tư 30/TTLB,Thông tư 05/VP, Quyết định
61/1998/QĐ/BGD-ĐT. Pháp lệnh thư viện năm 2000 ( trích ở điều 19 chương 8) và
nhiều văn bản, chỉ thị khác đã ban hành chẳng những đánh dấu sự phát triển của
sự nghiệp thư viện trong các trường học mà còn là sự khẳng định vị trí quan
trọng và tác dụng lớn lao của thư viện đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo
thế hệ trẻ.
Kinh phí của thư viện gồm :
-Tiền cho thuê sách giáo
khoa .
-Tiền trích qũy bảo trợ cho
nhà trường .
-Tiền trích quỹ lao động sản
xuất của nhà trường .
-Tiền do các tổ chức kinh tế
tập thể , các đoàn thể xã hội , các cá nhân , các tổ chức quốc tế giúp đỡ cho
quỹ thư viện nhà trường .
-Tiền đền bù của những cán
bộ , giáo viên , học sinh mượn hoặc thuê sách mà làm hư hỏng hay mất mát.
-Tiền thu thanh lý sách cũ
của thư viện .
2.2.Giải pháp 2: Thực hiện đúng quy trình bổ sung vốn tài liệu thư
viện
2.2.1 : Nghiên cứu các vấn đề chọn lọc tài liệu
a. Đối với sách: Ưu tiên hàng đầu là phải
chọn được một quyển sách tốt nhất phục vụ được nhiều bạn đọc nhất. Thách thức
lớn nhất của người cán bộ thư viện là chọn mua được những quyển sách phù hợp
cho bạn đọc của mình. Phải chọn lọc một
số ít trong số hàng ngàn, hàng triệu quyển của các lần xuất bản hàng năm, mà
không vượt quá kinh phí cho phép.
Tiêu chí chọn lọc sách:
+ Xét về tác giả: Xem xét về đẳng cấp, tính chuyên nghiệp của tác giả
trong lĩnh vực sáng tác đó.
+ Xét về tính hiện hành của tác phẩm: Nội dung tài liệu có mang tính
hợp thời hay không, ngoài tài liệu đó ra còn có tài liệu nào mang tính mới hơn.
Tài liệu này có trùng lắp thông tin với
những nguồn khác mà thư viện đã có.
+ Xét về phạm vi nội dung: Xem tài liệu này đề cập đến khía cạnh chủ đề
nào. Nội dung mang tính tổng quát hay đề
cập sâu từng chi tiết.
+ Xét về tiềm năng sử dụng: Tài liệu này có gây được sự quan tâm, chú ý
đến sở thích của người sử dụng. Gắn liền với tính thời sự, kinh tế, chính trị,
thẫm mỹ, văn hóa, nghệ thuật đang ở trạng thái cao điểm. Tài liệu này có khả
năng sử dụng nhiều trong thư viện hay không.
+ Xét về bố cục trình bày: Xem cuốn sách được trình bày như thế nào, có
thể dễ dàng tìm kiếm thông tin trong tài liệu hay không. Có những bảng tra cứu,
những bảng chỉ dẫn tham khảo chéo, những bảng mục lục chi tiết hay không.
+ Xét về hình thức của tài liệu: Xem về chất lượng giấy (tính dai ,
tính phi a-xit), chất lượng in có dễ đọc hay không. Xét đến một số đặc điểm đặc
biệt như sách có những hình ảnh minh họa quan trọng hay có những đặc điểm nào
khác làm tôn thêm tính giá trị của tài liệu.
+Xác định giá thành: So sánh với các tài liệu khác tương tự để xem có
đắt tiền hay không.
+ Xác định độ chính xác của nội dung: Xác định thông tin trong tài liệu
có nội dung chính xác không. Các nhà chuyên gia, các nhà phê bình đánh giá, có
đồng tình đây là nguồn tài liệu tốt hay không.
+ Xét tính cân bằng trong vốn tài liệu: Tài liệu này có đáp ứng bù đắp
những điểm yếu hiện có trong vốn tài liệu của thư viện.
Một số công cụ hỗ trợ cho cán bộ thư viện chọn sách:
-Đó là những nguồn
tài liệu như giới thiệu sách, nhưng cần phải chú ý đến mục đích của người giới
thiệu để quảng bá, để thông báo, để mô tả hay đánh giá thật sự một quyển sách
mới. Những danh mục giới thiệu sách hay nhất, bán chạy nhất. Những danh mục điểm
sách theo chủ đề.
-Các nguồn thông
tin từ các nhà xuất bản: Thông tin giới thiệu sách qua các phương tiện truyền
thông, báo chí, các nhà sách trực truyến, các danh bạ giới thiệu sách sắp phát
hành hay sách đã được bán hết.
b. Đối với báo, tạp chí: Chọn và đặt mua báo, tạp chí, một lọai hình tài liệu
liên tục nhiều kỳ là một công việc không dễ dàng chút nào đối với phụ trách thư
viện. Việc đặt mua một nhan đề cụ thể nào đó cũng chính là một sự cam kết đảm
bảo kinh phí đầy đủ để trang trãi trong một thời gian kéo dài. Báo chí là nguồn
thông tin mang tính thời sự, mang tính sự kiện trong xã hội.Vì vậy phải được
tích lũy, lưu trữ để đảm bảo nhu cầu tìm kiếm thông tin quay lại ở một thời
gian nào trước đó.
Tiêu chí chọn lọc đối với báo, tạp chí :
-Xét về mục đích
phạm vi nội dung và đối tượng đọc .
-Xét về tính chính
xác .
-Xét đến sự quan
tâm cơ sở của địa phương .
-Xét về hình thức .
-Xét tính chất
quảng cáo trên tờ báo.
-Xét giá thành .
-Xét về khả năng
trao đổi ,chia sẽ với các thư viện khác .
Công cụ chọn lọc báo, tạp chí: Là các danh mục báo, tạp chí. Các niên
giám của tòa sọan báo, tạp chí.
2.2.2 .Thực hiện các kĩ thuật, thủ tục, quy trình bổ sung tài liệu: Một
khi đã chọn lọc được tài liệu phù hợp với thư viện của mình thì cán bộ thư viện
tiến hành thực hiện các thủ tục quy trình bổ sung các tài liệu đó qua các bước
sau:
Bước 1: Chon lọc từ danh
mục của nhà sách.
Bước 2: Một khi tài liệu
được chuyển đến cán bộ thư viện phải kiểm tra lại chất lượng của tài liệu. Kiểm
tra thông tin thư mục.
Bước 3: Chọn hình thức giao dịch mua bán.
Bước
4: Hóa đơn chi trả , thủ tục tài chính.
Sau khi đã đồng ý các điều kiện mua bán. Kiểm
tra chất lượng và thông tin thư mục. Cán bộ thư viện tiến hành thực hiện các
thủ tục về tài chính như lập hóa đơn hay phiếu thu. có một số điều khỏan về
luật pháp, cán bộ thư viện cần tham khảo để thực hiện đúng các quy tắc về tài
chính.
Bước 5: Điều kiện thương lượng khi mua bán.
Phải giao ước trước với nhà xuất bản
hay đại lý sách về điều kiện hòan trả lại nếu tài liệu họ giao bị hư hỏng, hay
không phù hợp với nhu cầu đọc, hoặc không đúng với thông tin thư mục đặt hàng. hải
đề nghị làm rõ các chính sách tài liệu ngay trong khi giao dịch lần đầu.
Bước 6: Xử lý sách.
2.2.3. Quản lý quy trình bổ sung: Lập bảng
dự trù kinh phí, lập danh mục tài liệu cần bổ sung sau khi đã tra trùng với vốn
tài liệu cũ. họn các đơn vị cung cấp tài liệu phù hợp nhất.Đặt hàng, kiểm tra
đối chiếu tài liệu, chứng từ hóa đơn. hực hiện các thủ tục tài chinh, thanh
tóan, ưu lại các hồ sơ của quá trình bổ sung bao gồm: Hồ sơ của các đơn vị cung
cấp tài liệu, hồ sơ các danh mục đặt mua sách, hồ sơ dự trù kinh phí, hồ sơ các
hóa đơn tài chính, hồ sơ tài liệu trao đổi, hồ sơ tài liệu thanh lý ...
2.3. Giải pháp 3: Vốn tài liệu thư viện trường tiểu học Long Thọ cần được
sắp xếp, bảo quản một cách khoa học và hợp lý.
2.3.1. Công tác tổ chức sắp xếp: Để đáp ứng
nhu cầu phục vụ cho nội dung họat động chủ yếu của nhà trường, tạo điều kiện
cho giáo viên và học sinh làm tốt nhiệm
vụ nghiên cứu, giảng dạy và học tập, kho sách được tổ chức thành 3 bộ phận cơ
bản:
+ Sách giáo khoa: Đây
là lọai sách phục vụ trực tiếp cho giảng dạy và học tập.Hiện nay, lọai sách này
được phục vụ cho giáo viên và học sinh.
+ Sách nghiệp vụ dành
cho giáo viên : Bao gồm các lọai sách về phương pháp giảng dạy, các sách bồi
dưỡng về nghiệp vụ sư phạm, sách nâng cao trình độ chuyên môn, các tài liệu bồi
dưỡng thường xuyên theo chu kỳ Các văn
bản pháp quy. Nghị quyết của Đảng, Nhà nước của Bộ và các tài liệu hướng
dẫn của ngành phù hợp với các cấp học, ngành học và nghiệp vụ quản lý giáo dục
phổ thông ...Các sách phục vụ giảng dạy hàng ngày.
+ Sách tham khảo: Bao gồm các lọai sách như
sách công cụ tra cứu ,sáchtham khảo các môn học, sách mở rộng kiến thức các môn
học, sách nâng cao kiến thức chung .Đây là lọai sách chủ yếu do nhà xuất bản giáo
dục phát hành, có lọai dùng riêng cho
giáo viên, có lọai dùng chung cho cả giáo viên và học sinh.
2.3.2.Cách sắp xếp tài liệu: Để phù hợp với
cơ sở vật chất hiện nay của nhà trường, thư viện trường tiểu học Long Thọ nên
chọn cách sắp xếp tài liệu theo số đăng ký cá biệt. Vì nó tiết kiệm được giá,
tủ và diện tích trong kho, không mất nhiều công dồn sách trên giá ,khi kiểm kê
rất thuận lợi, lấy sách phục vụ bạn đọc nhanh.
Việc sắp xếp theo số đăng ký cá biệt nên xếp
từ giá ở góc bên trái cuối nhà trở ra để khi cần thiết mở rộng kho sách bằng bổ
sung các giá mới. Ở trên giá đó sách được xếp từ ngăn trên cùng xuống ngăn dưới,
từ tay trái sang tay phải. Cứ khỏang 100 đến 200 quyển sách thì ta lại làm một
bảng phân khu .Càng chia nhỏ ( tất nhiên là không nhỏ quá ) cán bộ thư viện
càng dễ tìm sách Bảng phân khu có thể
làm bằng bìa các tông, nhựa, sắt ...Chiều dài khỏang 15 - 20cm, cao khỏang 10
cm.Trên bảng phân khu ta chia làm hai phần, một phần gắn vào giá sách để giữ,
phần thứ hai là phần ghi. Phần ghi của các bảng phân khu phải để nhô ra khỏi
sách để cán bộ thư viện và bạn đọc dễ nhìn thấy.
2.3.3. Công tác bảo quản vốn tài liệu:
+ Về con người: Giáo
dục bạn đọc về ý thức xây dựng và bảo quản vốn tài liệu, coi như nó là tài sản
của quốc gia. Cán bộ thư viện phải có tinh thần trách nhiệm trong việc bảo quản
vốn tài liệu.
+Về nhiệt độ, độ ẩm: Để
đảm bảo về nhiệt độ và độ ẩm trong kho và để kéo dài tuổi thọ của tài liệu, ta
nên lắp quạt , quạt thông gió và trồng
cây xanh bên ngòai kho tài liệu ( không
nên trồng dây leo lên tường ). Không kê tủ, giá sách sát tường.
+ Về ánh sáng : Không để ánh sáng
chiếu trực tiếp vào tài liệu. Ánh sánh của các bóng đèn địên phải được che bằng
các chụp thủy tinh mờ .
+ Chống bụi: Xung quanh
kho nên trồng cây xanh để lá cây chắn bụi, giảm bớt bụi vào kho, bít các lam
thông gió trong phòng (là phòng học ) không để gió mang bụi từ ngòai vào
kho.Luôn thường xuyên dùng khăn lau khô làn bụi bám vào sách, tránh dùng chổi
quét trong kho. Có thể làm sạch bụi từ sách bằng cách lấy bông nhúng vào dung
dịch formalin để lau sách .
+ Chống cháy: Tuyệt đối không được
hút thuốc lá, dùng lửa họăc để những chất dễ bắt cháy trong kho.Thường xuyên
phải có một bình bọt CO2 . Tuyệt
đối không được dùng nước để chữa cháy kho sách, cửa sổ không dùng chắn song
sắt.
+ Chống mối mọt: Phun
xịt thuốc chống mối mọt lên kệ sách, góc tường, ke hở (không phun trực tiếp lên
sách), theo định kỳ mỗi năm 1lần vào cuối năm học. Xử lý trực tiếp khi phát
hiện ổ mối. Sơn các kệ bằng gỗ. Luôn làm vệ sinh sạch sẽ + Chống chuột, gián, nhạy: Lên kế họach diệt chuột. Bít các
ke hở ở tường, nền nhà, tạo âm thanh dụ chuột, hoặc bẫy chuột bằng keo dính, bằng
bẫy lồng ( nên có sơ đồ đặt bẫy). Tuyệt đối không được nuôi mèo trong kho tài
liệu. Đối với gián và con nhạy ta nên tìm bít các khe hở, khe nứt của tường, phát
quang các bụi rậm gần kho, không đem lương thực, thực phẩm vào trong kho, Tẩm
độc vào keo để diệt các con nhạy.
+ Chống nấm mốc: Nấm
mốc là loại siêu vi sinh vật nó lây lan rất nhanh, là tác nhân gây hại đáng kể
cho kho sách. Nấm tạo nên các vết bẩn, vết đen trên giấy, làm mờ, hư hỏng chính
văn. Nấm phát triển rất mạnh trong môi trường có nhiệt độ thấp và độ ẩm cao (
65% trở lên).Những sách ở tầng dưới của giá sách, gần tường ...hay bị nấm xâm
hại. Các quyển sách bị nấm ta lấy bông hoặc gạc thấm dung dịch formalin 3% lau
vào chỗ có nấm, sau đó lấy gạc khô, sạch lau lại một lần nữa. Nhớ xử lý cả nơi
đặt tài liệu. Phải tích cực theo dõi, kiểm tra xem nấm mốc hoàn toàn tiêu
diệt chưa.
+
Đối với sách bị ẩm, ướt: Với số lượng sách bị ướt ít ,ta xử lý bằng phương
pháp ,làm khô bằng không khí.Ta đặt sách đứng theo kiểu hình quạt ở nơi thông gió ,dưới bóng râm cho sách chóng khô.
Chú ý không nên giở từng trang khi sách bị ướt .Sách đã khô ta xếp lại vào giá sách, nhưng phải
kiểm tra thường xuyên xem có bị nấm mốc không, vì sách bị ẩm ướt là điều kiện
cho nấm mốc phát triển.
2 .4. Giải pháp 4: Công tác kiểm kê, thanh lý vốn tài liệu .
2.4.1. Công tác kiểm kê vốn tài
liệu: Cán bộ thư viện phải lập kế họach kiểm kê. Quy định thời gian cho đợt
kiểm kê, đảm bảo nhanh, gọn, chính xác. Kiểm tra lại trật tự, sắp xếp trong kho
để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình kiểm kê.
Hình thức kiểm kê: Vốn tài liệu của
thư viện hiện nay có dưới 10.000 quyển sách, thì thư viện nhà trường kiểm kê
định kỳ 1 năm 1 lần.
Tổchức kiểm kê: Thành lập ban kiểm kê hiệu trưởng, cán bộ thư viện, thư
ký nhà trường. Kiểm kê theo từng bộ phận sách .sau khi kiểm kê phải lập biên
bản sách mất riêng, kèm theo với biên bản chính có tên các danh sách bị mất.
Kỹ thuật kiểm kê theo số đăng ký cá biệt: Phương pháp này chỉ cần 2
người, 1 người lấy từng cuốn sách trên giá đọc số đăng ký, tên tác giả, tên
sách,1 người theo dõi trong sổ đăng ký cá biệt và ghi chú vào cột kiểm kê trong
sổ bằng một dấu đã quy định. Đồng thời cũng ghi vào mặt sau trang tên sách năm
kiểm kê. Trong khi kiểm kê nếu có trường hợp nào không khớp giữa sổ đăng ký với
sách trên giá, phải để sách sang một bên để điểu chỉnh sau.
Sau khi kiểm kê tiến hành tu chỉnh, sắp xếp lại sổ sách, mục lục, những
sách nào mất phải lập phích xuất kho, những sách bạn đọc giữ thì phải đòi lại,
sách mất thì xóa số đăng ký cá biệt trong sổ đăng ký, rút phích những cuốn sách
mất trong hộp phích. Tiến hành tổng kết rút kinh nghiệm đợt kiểm kê và bàn cách
xử lý kết quả kiểm kê theo quyết định của
cấp trên.
2.4.2 .Công tác thanh lý: Việc
nghiên cứu chọn sách để thanh lý là một việc phức tạp, đòi hỏi cán bộ thư viện
phải có tinh thần trách nhiệm cao. Mặc dù là một công việc khó khăn nhưng là
một khâu cần thiết để đảm bảo cho vốn tài liệu luôn mang tính hữu dụng và dễ
dàng tiếp cận. Công tác thanh lý tiến hành theo định kỳ và phải được duy trì để
di dời những tài liệu không còn hữu dụng ra khỏi vốn tài liệu chung. Sau đây là
một số giải đáp những ảnh hưởng tâm lý của cán bộ thư viện gặp phải, khi tiến
hành khâu thanh lý tài liệu:
-Cán bộ thư viện cảm thấy lo lắng khi thanh lý, sẽ làm mất mát những
thông tin mà có thể dễ dàng tìm được trong đống tài liệu cũ đó, và khi bạn đọc
cần mà không có tài liệu đó thì họ cảm
thấy tức giận:
+ Để giải quyết tình trạng
này, chính sách thanh lý tài liệu đã được hội đồng cơ quan thông qua ,và phải giải thích với bạn
đọc là việc thanh lý là công tác bắt buộc, thường xuyên trong thư viện. Bạn sẽ
cố gắng giúp họ tìm ở một thư viện khác, có lưu giữ tài liệu đó hay không.
-Cán bộ thư viện cảm thấy nếu vứt bỏ tài liệu cũ bây giờ, có thể ngày mai
cần dùng đến nó .
+ Chắc chắn tình trạng này sẽ xảy ra .Bạn
phải vận dụng kỹ năng tìm kiếm nguồn thông tin khác ,ở một tài liệu hợp thời
hơn .
-+ Cán bộ thư viện cảm thấy nếu thanh lý thì thư viện sẽ bị ít sách đi.
+ Đối với tất cả thư viện, không thể áp dụng
đánh giá thư viện bằng số lượng sách nhiều hay ít, mà phải chú trọng vào chất
lượng tài liệu trong kho. Một kho tài liệu có quá nhiều tài liệu cũ, sẽ làm lu
mờ đi giá trị của những tài liệu hữu ích, sẽ làm ảnh hưởng đến khả năng tìm
kiếm tài liệu của bạn đọc.
-Việc thanh lý tài liệu có nghĩa là thừa nhận việc sai sót, sai lầm của
chính cán bộ thư viện khi chọn mua tài liệu cho thư viện.
+ Để giải quyết vấn đề này cán bộ thư viện
có thể tự tin: Nếu tài liệu lạc hậu, đó là vì sự tồn tại của nó không khẳng
định được giá trị bền vững thông tin của chính tài liệu đó. Nếu tài liệu mới
nhưng không được sử dụng buộc phải thanh lý thì cũng không có vấn đề gì. Bởi vì
thời đại sẽ phát triển những hệ tư tưởng mới, tác động đến mọi lĩnh vực trong
đời sống xã hội, thay đổi nhu cầu của bạn đọc, sẽ làm tăng giá trị của một số
thông tin khác, nhưng đồng thời cũng làm mất đi giá trị của một số thông tin
khác .Chính vì vậy trong mọi trường hợp cán bộ thư viện nên tự tin trước những
chọn lọc của mình để tiến hành thanh lý làm mới kho sách .
KẾT LUẬN
Thư viện trường học là một bộ phận không thể thiếu được của các trường
phổ thông , bằng phương tiện sách báo, đang góp phần làm tốt viêc chăm sóc và
giáo dục thế hệ trẻ ngay từ tuổi thơ ấu cho đến lúc trưởng thành. Thư viện góp
phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về
khoa học thư viện và xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, đồng
thời thư viện tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư tưởng chính trị và xây
dựng nếp sống văn hóa cho các thành viên trong nhà trường.
Để thư viện phục vụ sát, đúng yêu cầu giảng dạy, học tập và nhà trường
gắn với thực tế nhiều mặt của xã hội, thư viện phải thường xuyên bổ sung sách
mới nhằm thu hút đông đảo giáo viên, học sinh đến đọc sách của thư viện. Cần
khắc phục tình trạng vì kho sách quá nghèo nàn, lạc hậu không bổ sung kịp thời nên số lượng giáo viên,
học sinh đến thư viên mượn, đọc sách
giảm đi rõ rệt
Thư viện trường học cần phục vụ
bạn đọc với phương châm: “Tất cả vì học sinh thân yêu”.Với phong trào đổi mới
giáo dục hiện nay và hội nhập quốc tế, để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình thì
người cán bộ thư viện phải có tư tưởng tiên tiến hết lòng vì học sinh thân yêu,
phải thường xuyên học tập chính trị, đường lối chính sách của Đảng, nhất là
quan điểm giáo dục, mục tiêu đào tạo của nhà trường, trên cơ sở đó có phương
pháp xây dựng, tổ chức họat động thư viện đạt kết quả tốt. Luôn theo dõi giúp đỡ học sinh đọc sách, giúp các
em tìm chọn những cuốn sách phù hợp, bổ ích. Hướng dẫn và giáo dục các em có
thói quen đọc sách và có phương pháp đọc khoa học, phương pháp tự học thông
minh, có kết quả.